نجات پسربچه ۱۲ساله ای از غرق شدن و بازگشت او به زندگی، به عنوان یک معجزه تعبیر شده است. ما بر چه اساسی تصمیم می گیریم پدیده ای را معجزه بدانیم یا ندانیم؟ گویا باورهای ما نقش تعیین کننده ای دارد!
بهنوش خرم روز: چند روز پیش، در آمریکا پسربچه ۱۲ ساله ای به نام دیل استراندر در حال شنا در آب های ساحلی، بر اثر امواج به زیر آب کشیده شد. بعد از حدود ۱۵ دقیقه دو ناجی موفق شدند دیل را از آب بیرون کشیده، به جای امنی منتقل و به او رسیدگی کنند. سپس دیل به بیمارستان اورگان منتقل شد. درآن زمان وی در کما بود تا آن که بالاخره به زندگی برگشت.
دوستان و خانواده دیل استراندر این اتفاق را یک معجزه می دانند. اما آیا واقعا یک معجزه است؟ اصلا یک معجزه چیست؟ ما بر چه اساسی یک رویداد را معجزه تلقی می کنیم؟ ما مجموعه ای از باورها را مانند باورهای مذهبی و نیز دانش پزشکی و البته علم آمار در کنار هم می گذاریم. اما این عوامل را چه طور تعبیر می کنیم و به این نتیجه می رسیم که رویدادی معجزه بوده یا این که فقط یک اتفاق قابل پیش بینی است؟
برای بسیاری از افراد، رویدادهای غیرعادی و مثبت به نحوی عجیب نادر به نظر می رسد. در حالی که واقعا این طور نیست. برای مثال، بسیاری از افراد زنده ماندن در یک حادثه هواپیمایی را معجزه می دانند. اما در واقع آمار نشان می دهد که اکثر افرادی که در حوادث هواپیمایی بوده اند، بدون کوچک ترین جراحتی که بخواهد زندگی آن ها را تهدید کند، سالم مانده اند. حوادث هواپیمایی خیلی نادرند و حوادثی که در آن ها همه مسافرین کشته شوند هم خیلی خیلی نادرند (البته نه در منطقه خاورمیانه!). از آن جا که نجات پیدا کردن در یک حادثه هواپیمایی متداول تر از کشته شدن در آن است، زنده ماندن در چنین حادثه ای خیلی فوق العاده است، اما معجزه نیست.
از سوی دیگر، برخی رویدادها که به چشم افراد غیرمتخصص یا خانواده قربانی، معجزه می آیند، برای متخصصین پزشکی معجزه نیستند، چراکه موارد مشابه را به وفور در حوزه فعالیت خود می بینند. برای پزشکان، زنده ماندن و به طور کامل به زندگی برگشتن کسی که در خطر غرق شدن بوده، به خصوص اگر کم تر از ۲۰ دقیقه زیر آب به سر برده باشد، اصلا عجیب نیست.
به گزارش دیسکاوری، دکتر بنجامین آبلا، مدیر مطالعات بالینی مرکز علوم احیا در دانشگاه پنسیلوانیا معتقد است نجات دیل استراندر را می توان به دلیل سردی آب دانست. مطالعات بسیاری نشان داده اند که هایپوترمیا یا کاهش دمای بدن در زمانی که خون و اکسیژن کافی به مغز نمی رسد، می تواند تا حد بسیار بالایی مغز را نجات بدهد. ابلا در این مورد می گوید: <<آب کاملا سرد بوده. بنابراین دمای بدن پسربچه بسیار پایین رفته و البته سن کم استراندر و سلامتی عمومی او را هم باید در نظر داشت.>> به گفته وی، گزارش های فراوانی از نجات افراد از آب های یخ زده و بازگشت آن ها به زندگی موجود است. البته چنین پدیده ای رایج و معولی نیست، اما آن قدرها هم که ما فکر می کنیم نادر نیست.
نباید نقش رسانه ها را نادیده گرفت. با این که پزشکان چنین پدیده ای را غیرمعمول نمی دانند، رسانه ها با جمله هایی مثل: <<پزشکان امیدی به زنده ماندن او نداشتند>>، یا <<پزشکان انتظار داشتند که او به طور نباتی به زندگی خود ادامه دهد>>، در واقع بسیار اغراق آمیز صحبت می کنند.
همچنین باید به پدیده ای روانشناختی به نام <<سوگیری تایید>> اشاره کرد. در سوگیری تایید افراد تمایل دارند اطلاعاتی را جستجو کنند، تمرکز کنند یا به خاطر بسپارند که ایده ها و باورهای آن ها را تایید می کند و اطلاعاتی را که مخالف باورهایشان است، نادیده می گیرند.
برای مثال، خیلی ها مایلند بگویند که خداوند جان این پسربچه را نجات داده، چراکه هیچ کس انتظار ندارد که خدا پسربچه ای را درون آب بیاندازد و او را غرق کند. (این با باورهای انسان ها بسیار متناقض است). اما این ایده که خدا جان پسربچه را نجات داده، کاملا با باورها همخوانی دارد. در واقع این همان کاری است که ما از خدا انتظار داریم انجام دهد! به همین دلیل هم ذهن خود را روی آن متمرکز می کنیم.
در مجموع، یک پسربچه غرق شده، نجات یافته و به زندگی بازگشته است. این که افراد انتخاب می کنند این پدیده یا پدیده های مشابه را معجزه بدانند یا نه، به روانشناسی، آمار و باور به سرنوشت برمی گردد. آن چه مشخص است این است که ما دریافت های خود را از فیلتر ذهن خودمان می گذرانیم و اطلاعات را به نحوی تعبیر و تفسیر می کنیم که با آن ها احساس راحتی می کنیم و در این بین ممکن است بخشی از اطلاعات را نادیده بگیریم، فقط به این دلیل که با آن ها راحت نیستیم. نشانه بارزی از این ادعا این است که افرادی که زیاد به معجزه فکر می کنند، زیاد هم معجزه می بینند!